Het is vreemd dat er over het epische dichtwerk van Homerus zo weinig games zijn gemaakt. De Ilias staat bol van heroïsche helden, epische duels en konkelende goden; perfecte motieven voor een gamificatie. Op twee games na (Warriors: Legends of Troy en Battle for Troy) nauwelijks onder de loep genomen. Na jaren van stilte doet A Total War Saga: Troy een derde poging. Kan deze nieuwe poging duizenden spelers vermaken en tegelijkertijd eer doen aan de Ilias?
‘’The truth behind the myth’’
De Ilias wordt tegenwoordig door de meeste historici als mythe beschouwd, maar de ontwikkelaars van Creative Assembly Sofia kijken daar anders naar. Zij denken dat het verhaal van de Ilias historisch is, maar dat er door de tijd heen fictionele elementen aan zijn toegevoegd. De ontwikkelaars willen met deze methode de ‘the truth behind the myth’ achterhalen. Dat leidt tot een interessante paradox: alle mythische elementen in de Ilias worden gehumaniseerd. Helden zoals Achilles zijn nu geen halfgoden meer, maar gewoon heel goede krijgers die alsnog in hun eentje hele legers kunnen verslaan. Goden die in Homerus’ epos een centrale rol spelen zijn gereduceerd tot standbeelden waar men offers aan kan brengen, die dan wel weer magische effecten geven in het spel. Mythische wezens zoals de Minotaurus en de Cycloop zitten in het spel, maar zijn gewone mensen die zich hebben verkleed met bijzondere artefacten en botten, maar alsnog wel hele hordes troepen in hun eentje te lijf kunnen.
Ironisch genoeg maakt het weghalen van de mythische elementen het spel minder realistisch. De speciale krachten van karakters ontbreken, terwijl de effecten ervan constant voelbaar zijn. Eenzelfde paradox schuilt in de grafische stijl van het spel. Omdat de Ilias door historici rond 1250 v.Chr. wordt gesitueerd, hebben de ontwikkelaars de legers gebaseerd op de late Bronstijd. Daardoor is er weinig cavalerie en moet de speler vooral vertrouwen op krijgers te voet, meestal met speren en gekleed in bronzen harnassen geïnspireerd op overblijfselen van de Myceense beschaving.
Het woord geïnspireerd mag hier letterlijk worden genomen. Troy voegt veel fantastische elementen toe aan deze harnassen, voornamelijk voor de helden. En ondertussen wandelen tussen de legers hele freakshows die voor mythologische monsters moeten doorgaan. De user interface is in de stijl van Oud Griekse vaasversieringen, die echter pas 600 jaar later in zwang zouden komen, waarschijnlijk als een hommage naar de bekende afbeeldingen van de Trojaanse oorlog die vaak op vazen werden afgebeeld. Alsnog blijft het raar om Odysseus in het spel met een helm van everzwijntanden te zien, terwijl hij even later opeens een Korintische helm draagt.
De wrok van Homerus
De visuele stijl van de game is echter van minder belang vergeleken met de thema’s en motieven van de Ilias. Het boek gaat over de wrok van Achilles en de verschrikkelijke gevolgen van die wrok. Daarnaast zijn er ook veel motieven in de Ilias: het verlies van jonge levens in tijden van oorlog, het vergaren van glorie op het slagveld, hoogmoed, het noodlot, en het tonen van eer en respect naar vijanden toe.
Games zijn een interactief medium en hebben daardoor de mogelijkheid om dit soort thema’s op een speelse manier te communiceren naar de speler. Niet door ze hem of haar te vertellen, maar door ze de speler te laten ervaren. In dit interactieve medium heeft Troy zowel de wind mee als tegen, want het is een sandbox game. Dat houdt in dat de game geen lineair verhaal heeft dat de speler kan volgen. De speler wordt in een zandbak gegooid (in dit geval een representatie van Homerisch Griekenland) en heeft de vrijheid om zelf keuzes te maken. Je maakt het verhaal als speler dus eigenlijk zelf. Het idee van het spel is wel om heel Griekenland en Klein-Azië te veroveren, maar hoe de speler dat doet mag hij zelf bepalen.
Dit gaat lijnrecht in tegen de Ilias, waarin het lot van de helden en de stad Troje al van te voren vaststaat. Uiteraard is het vanuit een game perspectief beter om de speler handelingsvrijheid te geven dan hem door het spel te laten leiden, maar het laat goed zien hoe het spel worstelt met zijn genre.
Ook in de veldslagen heeft Troy hier moeite mee. In de Ilias worden voornamelijk individuele duels tussen krijgers beschreven, en niet de strategie of formaties. Troy draait vanwege zijn genre (Real time Strategy) juist wel strategische keuzes, al doet het spel wel pogingen om trouw te blijven aan de Ilias door de optie om helden met elkaar te laten duelleren. Maar het spel is niet in staat om de krijgers een gezicht te geven, of om de emotie, angst, woede en roes van de oorlog af te beelden.
Toch doet Troy wel pogingen om trouw te blijven aan de Ilias, men kan spelen als acht helden die allemaal hun eigen vaardigheden en nadelen hebben gebaseerd op hun optreden in de Ilias. Dit is één van de dingen waar Troy wonderwel in slaagt, want het weet delen van de Ilias naar een game te vertalen zonder afbreuk te doen aan de handelingsvrijheid van de speler.
Waar het spel dan weer hapert is bij de ‘Homeric Victory’, een speciale overwinning die spelers kunnen halen door missies te volgen die gebaseerd zijn op de Griekse mythologie. Elk van de helden heeft een aantal van dit soort unieke missies. Dit klinkt misschien interessant, maar stelt weinig voor. De missies variëren van ‘loop hier naartoe’ tot ‘verover dit’, als men dit gedaan heeft verschijnt er een bericht in het scherm waarin een verhaal uit de mythologie wordt verteld.
Het Paard van Troje
A Total War Saga: Troy als game is zeker speelbaar en zeer vermakelijk, maar als bewerking van de Ilias faalt het op vele vlakken, en dit falen is voornamelijk te wijten aan de angst van Troy om keuzes te maken. Deze angst bereikt zijn hoogtepunt in het Trojaanse Paard, wat in het spel zowel een proto belegeringstoren, een soort vermomd schip, of een aardbeving kan zijn. Het spel kan niet kiezen en schuift deze keuze in de schoenen van de speler.
Daarnaast faalt de game om het thema en de motieven van de Ilias te vertalen naar interessante speelelementen waar de speler interactie mee kan hebben. Wat overblijft is een Total War game met een sausje Homerus erover heen, vermakelijk als game maar tekortschietend als een waardige vertolking van een klassieker uit de wereldliteratuur.
Door Joost Oosterhuis.
Creative Assembly, a Total War Saga: Troy. (2020).
Joost Oosterhuis (2000) studeert geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Daarbij volgt hij het Honoursprogramma en is hij lid van de opleidingscommissie. Naast zijn interesse voor de vroegmoderne geschiedenis en de Griekse oudheid is hij fervent consument van films, games en andere popculture media.
