Eén van de blikvangers van Birmingham is het uitgebreide netwerk van kanalen, de Birmingham Canal Navigations, ofwel BCN. Sommige mensen durven zelfs te beweren dat Birmingham meer kilometer kanaal heeft dan Venetië. Of dit waar is valt te betwisten, maar met in de hoogtijdagen bijna 260 en nu zo’n 160 kilometer aan operabele kanalen is het netwerk op zijn minst indrukwekkend te noemen. De waterwegen verbinden de gehele omgeving met Birmingham. Vroeger was dit van essentieel belang voor de industrie en handel, tegenwoordig zijn de kanalen vooral een toeristische attractie.
Al lopend langs de kanalen van Birmingham waan je je zo in de industriële tijd van de stad. De karakteristieke narrowboats, speciaal ontworpen voor de smalle Britse kanalen, liggen er nog aangemeerd. Hoewel ze nu vooral voor andere doeleinden, zoals rondvaarten, feesten en slaapplekken, worden gebruikt, waren deze narrowboats vroeger bestemd voor het vervoeren van grondstoffen en geproduceerde goederen uit de omgeving. Toen ik voor het eerst langs de kanalen struinde, werd de historicus in mij wakker: hoe zou het hier tweehonderd jaar geleden zijn geweest? Als alle kanalen uit de omgeving hier samenkomen, welke rol speelde Birmingham dan in de provincie en in het land tijdens de industrialisatie van Engeland? Kortom: hoe verliep de Industriële Revolutie in Birmingham?
De Intellectuele Industriële Revolutie
In het eerste artikel dat ik over Birmingham schreef, liet ik het al kort doorschemeren: Birmingham was een belangrijke stad voor de Industriële Revolutie in Engeland. Dankzij een combinatie van factoren was Birmingham in staat vroeg te industrialiseren, nog vóór de textielindustrie in het noorden van het land explodeerde. In tegenstelling tot de mill towns die zich hier massaal specialiseerden in het produceren van textiel, kenmerkte Birmingham zich door een zeer diverse en hoogbetaalde beroepsbevolking. De diversiteit in werkplaatsen en de constante import en export van verschillende (nieuwe) producten zorgden voor een uitzonderlijke creativiteit. Ondernemerschap en vindingrijkheid waren het resultaat. De stad groeide in deze periode uit tot een belangrijk financieel en economisch centrum. Ook de kanalen werden in deze tijd aangelegd: de eerste was in 1769 operabel.
Niet alleen groeide de diverse economie explosief in deze periode, er is nog iets unieks aan Birmingham in deze periode. In wat bekend staat als de ‘Midlands Enlightenment’, ofwel de verlichting van de Midlands, de provincie waar Birmingham de hoofdstad van is, werd de link gelegd tussen de Wetenschappelijke en de Industriële Revoluties. Belangrijke denkers uit de omgeving probeerden hun experimenten, rationaliteit en nieuwe wetenschappelijke kennis toe te passen op productieprocessen. Daarnaast hadden veel denkers invloed op andere gebieden zoals educatie, filosofie en wetenschappelijke theorieën.
De Lunar Society en uitvindingen
Veel van deze intellectuelen kwamen tussen 1765 en 1813 samen in een dinerclub, de zogeheten Lunar Society. Hier zaten enkele nu wereldberoemde figuren als Matthew Boulton en James Watt tussen. De Lunary Society staat symbool voor Birmingham in deze periode: prominente figuren die informeel samenkwamen om hun ideeën te bespreken, van wetenschappers en filosofen tot ondernemers.
De periode voor en tijdens de Industriële Revolutie kenmerkte zich in Birmingham en omgeving door een ongekende hoeveelheid uitvindingen, als resultaat van de unieke combinatie van factoren die hierboven zijn uitgelegd. Tussen 1760 en 1850 zouden er in Birmingham drie keer zo veel patentaanvragen zijn gedaan dan in welke andere Britse stad dan ook. Dit waren onder andere zeer belangrijke uitvindingen voor de voortgang van de Industriële Revolutie. De bekendste is natuurlijk de industriële stoommachine, ontwikkeld door Watt en Boulton in 1776.
Nalatenschap
Birmingham heeft zich tijdens de Industriële Revolutie geprofileerd als belangrijk centrum voor handel, economie en financiën. Bovendien was de stad het brein van de industrialisatie dankzij een uitzonderlijk grote hoeveelheid uitvindingen. Birmingham is tegenwoordig, als tweede stad van het Verenigd Koninkrijk, absoluut nog een belangrijke economische speler – vooral in de omgeving. Bovendien mag men trots zijn dat belangrijke uitvindingen als de Watt & Boulton stoommachine hier zijn ontwikkeld. Zonder deze uitvindingen had de wereld er wellicht heel anders uit gezien. Hoewel Birmingham een grote, moderne stad is – en zeker niet altijd even mooi – kun je hier zeker wat leuke historie ontdekken. De kanalen zijn mijn favoriete plek in de stad, omdat je hier deze historie het best kan proeven.
Interesse gewekt? Dit zijn twee leestips over Birmingham tijdens de Industriële Revolutie:
Hopkins, Eric (1989). Birmingham: The First Manufacturing Town in the World, 1760–1840.
Jones, Peter M. (2008). Industrial Enlightenment: Science, technology and culture in Birmingham and the West Midlands, 1760–1820.
Alwyn Voogd (1993) is zijn bachelor Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht aan het afronden. Gedurende zijn bachelor heeft hij zich voornamelijk gespecialiseerd in Globalisering (verdiepingspakket) en Conflict Studies (minor). Vanaf september studeert hij voor een semester aan de University of Birmingham, waar hij nog meer relevante kennis op te doen op het gebied van internationale betrekkingen wil opdoen. Vervolgens wil hij in september 2017 beginnen aan de master Conflict Studies and Human Rights in Utrecht. In de tussenperiode hoopt hij nog een relevante stage te kunnen doen.
