Op 23 juni 2016 stemde een meerderheid (51.9%) van de Britse bevolking voor het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Al snel kreeg ik vragen of dit invloed zou hebben op mijn Erasmusuitwisseling naar Birmingham, of ik mijn beurs nog wel zou krijgen en of ik überhaupt nog kon gaan. Ja, ik kon gewoon gaan, en ja, ik krijg mijn beurs. Uit de EU stappen is een geweldig complex proces. Dit kan niet zomaar in een dag in gang worden gezet. Bovendien heeft het vergaande implicaties voor zowel het VK als de EU.
Waaraan heb ik dan wél de invloed van Brexit gemerkt? Voor mij is dit vooral in de waarde van de Britse pond terug te zien. Waar begin juni 1 pond nog zo’n 1,30 euro waard was, is het laagste wat ik hier heb gezien zo’n 1,10 euro voor 1 pond – volgens de media de laagste wisselkoers in meer dan 30 jaar. Erg voordelig dus, want met deze lage koers zijn producten hier in ponden goedkoper dan in Nederland in euro’s. Een paar schoenen is dan al gauw vijf tot tien euro goedkoper als je het hier koopt en met ponden betaalt. Sinds november is de koers weer iets aan het opkrabbelen, maar het is nog steeds niet wat het was voor het referendum. Maar, afgezien van wat een arme uitwisselingsstudent merkt van de Brexit, wat is eigenlijk de huidige stand van zaken?
Artikel 50 en complicaties
Laten we beginnen bij het begin. Hoe stap je als EU-lidstaat uit de EU? Daarvoor moet het betreffende land Artikel 50 van de Lissabon Akkoorden in gang zetten. Deze akkoorden zijn in 2007 gesloten. De artikelen die het uittreden behelzen, zijn in december 2009 van kracht gegaan. Vóór deze tijd was er geen enkele officiële procedure om de EU te verlaten. Als Artikel 50 in gang wordt gezet, worden onderhandelingen gestart met de Europese Commissie betreffende de voorwaarden voor het uittreden. Het land dat uit de EU wil, heeft dan twee jaar de tijd om deze onderhandelingen succesvol af te ronden.
David Cameron stapte op als premier van het VK nadat de uitslag van het referendum bekend werd gemaakt. Theresa May, de nieuwe premier, heeft gezegd dat ze Artikel 50 voor eind maart 2017 in gang wil zetten. Dit betekent dat het nog tot april 2019 kan duren voordat het VK officieel uit de EU is getreden. Maar dat is nog niet alles: sinds het referendum zijn er nog enkele complicaties ontstaan. Begin november besloot het Hooggerechtshof van het VK namelijk dat alleen het parlement kan beslissen of Artikel 50 in gang wordt gezet. Hier moest dus officieel voor gestemd worden door alle MP’s (Members of Parlement). May kan niet zomaar zelf Artikel 50 activeren. Dit veroorzaakte een schok in het land: de burger heeft besloten, maar nu kan het parlement alsnog Brexit blokkeren door tegen het in gang zetten van Artikel 50 te stemmen?
Theresa May heeft via een niet-bindende stem in de House of Commons de MP’s laten stemmen over de vraag of ze ‘de wensen van de Britse stemmers’ respecteren en Artikel 50 voor het einde van maart 2017 in gang willen zetten. De stem vond op 6 december plaats. De meerderheid stemde voor, wat impliceert dat het parlement van plan is Brexit door te zetten. Deze niet-bindende stem is politiek significant – de MP’s zullen nu niet meer zo gemakkelijk terug kunnen krabbelen – maar het maakt legaal gezien geen verschil. Nu is het Hooggerechtshof weer aan zet: zij zullen nu gaan beslissen of er nog een bindende stem moet komen in het parlement. Een bindende stemronde in zowel de House of Commons als de House of Lords zou dus nog problematisch kunnen worden.
Onzekerheden: hard of zacht?
May heeft toegezegd haar plannen voor Brexit en Artikel 50 publiekelijk te maken. Dit kan interessant worden, aangezien er momenteel ook een discussie tussen een ‘zachte’ en ‘harde’ Brexit gaande is. De ‘harde’ kant betekent het einde van de bewegingsvrijheid van arbeiders – een van de belangrijkste beleidspunten van de EU. Als het VK dit stopzet, betekent dit uitsluiting van de Europese economische markt. Voorstanders zijn anti-immigratie, terwijl tegenstanders voor een ‘zachte’ variant willen gaan waarin deze bewegingsvrijheid misschien wordt ingeperkt maar niet compleet stopt. Veel is nog onbekend: wat betekent dit voor Britse werkers in het buitenland? En voor Europese werkers in het VK? Heeft het implicaties voor Europese studenten zoals ik? Wellicht dat de Erasmusuitwisseling over een paar jaar niet meer geldt in het VK en toekomstige uitwisselingsstudenten hun beurs dus niet krijgen.
Maar er zijn eerst nog bredere vragen te stellen over de Brexit, aangezien er nog veel onzekerheden omtrent het proces an sich zijn: wordt het een harde of zachte Brexit? Hoe lang gaan de onderhandelingen omtrent Artikel 50 duren? Hoe gaan deze onderhandelingen er uit zien? Dit is de eerste keer dat Artikel 50 in gang zal worden gezet, dus eigenlijk weet niemand precies wat er zal gaan gebeuren. Een ding is echter wel zeker: het VK is een moeizame en zeer ingewikkelde periode ingegaan sinds het Brexit-referendum.
Verder lezen:
http://www.birmingham.ac.uk/news/brexit/index.aspx
http://www.telegraph.co.uk/news/0/does-article-50-vote-mean-brexit-happens-next-britains-departure/
http://www.telegraph.co.uk/news/2016/12/06/supreme-court-day-two-live/
Alwyn Voogd (1993) zit momenteel in de afrondende fase van zijn bachelor Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Gedurende zijn bachelor heeft hij zich voornamelijk gespecialiseerd in Globalisering (verdiepingspakket) en Conflict Studies (minor). Om zijn bachelor af te ronden gaat hij in september 2016 een semester aan de University of Birmingham studeren. Hier hoopt hij nog meer relevante kennis op te doen op het gebied van internationale betrekkingen. Vervolgens wil hij in september 2017 beginnen aan de master Conflict Studies and Human Rights in Utrecht. In de tussenperiode wil hij graag nog een relevante stage doen.
